10 x vlinders in je tuin

Kleine vos

Vanaf maart komen de eerste kleine vossen al tevoorschijn uit hun winterverblijf in een holle boom, schuur of huis. In april is het tijd om eieren te leggen. De mannetjes verdedigen vanaf het middaguur hun territorium. De paring vindt meestal 's avonds plaats in de buurt van brandnetels, het voedsel voor de rupsen. Vlinders drinken nectar uit hemelsleutel of vlinderstruik, soms met een hele groep bij elkaar.

Dagpauwoog

Overwintert als vlinder in holle bomen en op koele plekjes in huizen en schuren. Al vroeg in het voorjaar kun je dagpauwogen in je tuin zien. Het mannetje verdedigt zijn territorium door fanatiek heen en weer te vliegen. Vliegen en andere insecten verjaagt hij uit 'zijn' gebied. Met de grote ogen op zijn vleugels schrikt hij vogels en andere vijanden af. Nectar haalt de dagpauwoog bijvoorbeeld sleedoorn, paardenbloem, vlinderstruik. De rupsen zijn tevreden met een paar brandnetels in een hoekje van je tuin.

Gehakkelde aurelia

Gemakkelijk te herkennen aan de gehakkelde rand en de kleine, witte c op de onderkant van de vleugels. Vlinders overwinteren tussen takken, afgevallen bladeren en in holle bomen. Vanaf eind maart komen ze tevoorschijn en kun je ze al zien vliegen. In het vroege voorjaar drinken ze nectar van sleedoorn en wilgen. Later in het jaar komen andere planten in bloei en halen ze nectar bij allerlei bloemen, zoals vlinderstruik, braam of herfstaster. Een stukje rottend fruit lusten ze ook.

Rupsen leven op brandnetel, aalbes en kruisbes. Doordat ze zo op vogelpoepjes lijken hebben vogels ze vaak niet in de gaten. Een prima camouflage dus.

Citroenvlinder

Meestal een van de eerste die je in het vroege voorjaar rond ziet vliegen. Is gek op nectar van sleutelbloemen. Met zijn lange tong kan bij de nectar onder in de bloemen komen. Daar blijft dan ook wat stuifmeel aan vastplakken. Dat neemt hij mee naar de volgende bloem die zo bestoven wordt. Voor de sleutelbloem is de citroenvlinder de belangrijkste bestuiver.

Boomblauwtje

Wie bladafval gewoon in de tuin heeft laten liggen, kan ze als eerste zien. Want boomblauwtjes overwinteren als pop in de strooisellaag onder bomen en struiken. Het is een prachtig gekleurd vlindertje: blauw aan de bovenzijde, zilvergrijs met zwarte stippen aan de onderzijde. In het voorjaar zet het vrouwtje haar eitjes af op hulst en sporkehout. In de zomer zijn struikheide, vlinderstruik en klimop favoriet. Het vrouwtje vliegt tijdens het zetten van eitjes langzaam rondom de waardplant. Je hebt dan alle tijd om haar te bekijken. De rupsjes zijn klein en dik en variëren in kleur van groenig tot rozeachtig.

Klein koolwitje

Een witje is op zich goed te herkennen aan de kleur. Maar om verschillende soorten uit elkaar te houden is nog niet zo eenvoudig. Zo lijkt het kleine koolwitje erg op het grote koolwitje en klein geaderd witje. Vroeg in het jaar zie je meestal kleine koolwitjes vliegen.

Oranjetip

Rupsen van de oranjetip eten vooral pinksterbloemen. Die vind je niet in een strak gemaaid gazon. Laat daarom een stukje van je grasveld ongemoeid of maai wat later in het jaar. Dan maai je de knoppen van de pinksterbloemen niet af. Want in de bloemknoppen legt de oranjetip haar eitjes. Als de rupsen uitkomen eten ze zich vol met de vruchten van de pinksterbloem. Daarna doen ze zich te goed aan de rest van de plant. Andere planten waar het oranjetipje van houdt zijn look-zonder-look, herik, bittere veldkers en judaspenning.

Kolibrievlinder

Verzamelt nectar bij ooievaarsbek, kamperfoelie, petunia en ijzerhard. Met zijn lange tong haalt hij nectar uit de diepste bloemen. Als een kolibrie zweeft hij voor de bloem. Zijn vleugels bewegen zo snel dat je ze bijna niet ziet. Kolibrievlinders overwinteren in Zuid-Europa en trekken in het voorjaar naar Nederland. Maar de laatste jaren zijn ze ook in het vroege voorjaar al te zien. Dus het lijkt erop dat er ook dieren hier overwinteren.

Landkaartje

Niet echt een tuinvlinder, maar je kunt hem er wel aantreffen. Ze leven in de buurt van bomen en struiken en zijn dol op fluitenkruid. Dat kan ook in een stadspark zijn. Landkaartjes overwinteren als pop, hangend aan een stengel. In april komen de poppen uit. De vlinders zijn oranje van kleur met donkere vlekken. Heel anders dan de landkaartjes die 's zomers uit de pop komen. Die zijn donkerbruin met een witte band over de vleugels.

Distelvlinder

Ze lijken kwetsbaar en broos, alsof een regenbuitje ze zo weg kan spoelen. Maar als deze distelvlinder in het voorjaar ons land binnenvliegt, heeft hij er soms al vijfduizend kilometer opzitten. Ze vliegen mee op de wind vanuit de Sahara. In sommige jaren komen ze met velen – zo’n honderdduizend – andere jaren tellen we er in ons land maar enkele tientallen. Dit hangt af van waar de wind hen brengt. In de zomer kun je de distelvlinder overal tegenkomen. De planten waar het vrouwtje haar eitjes op afzet zijn – niet verrassend – distels (akkerdistel, kale jonker, speerdistel). Ook brandnetel, klit en knoopkruid gebruikt de distelvlinder als waardplant. Als rups maakt hij een spinsel en eet van daaruit het blad op. Zijn poppen komen nagenoeg gelijktijdig uit. Daarna vliegen ze als jonge vlinders in een week of twee naar het verre zuiden om te overwinteren. Het lijkt goed te gaan met deze vlinder, vroeger was hij schaarser dan nu. Misschien wel omdat hij met alle winden mee kan waaien. Het is een van de meest algemene vlinders ter aarde; alleen in Zuid-Amerika en Antarctica komt hij niet voor.

Doe mee aan de Tuinvlindertelling

De Vlinderstichting organiseert elk jaar de Tuinvlindertelling. Doe mee in het weekend van 7 tot en met 9 juli 2023.
Meer info

Meer over vlinders en andere insecten

• Bouw een insectenhotel
• Maak van je tuin een vlinderparadijs
• Herken 6 hommelsoorten in je tuin

Bekijk hier nog meer tuintips van boswachter Mathiska

Check je vlinderkennis

Geen vlinders in je tuin? Niet getreurd, in deze video zie je de allerlei vlinders voorbij fladderen. Welke soorten zie je? Onder de video staan de antwoorden.

Je ziet: gehakkelde aurelia, citroenvlinder, landkaartje (zomer), kleine vos, argusvlinder, atalanta, landkaartje (voorjaar).