Stop de watercrisis in Noord-Holland

Water: de bouwsteen van onze natuur

Bijna nergens in Noord-Holland voldoet het water in de natuur aan de normen voor waterkwaliteit. Schadelijke lozingen, te veel meststoffen en bestrijdingsmiddelen vervuilen het water. En in tijden van overvloed wordt water te snel afgevoerd, waardoor we in tijden van droogte water tekort komen.

Dat is slecht voor planten en dieren, want water is de bouwsteen van onze natuur. Zeldzame planten verdwijnen, bomen gaan dood en weidevogels kunnen geen voedsel meer vinden in de droge grond.

Laat je stem horen

Als we nu in actie komen, kunnen we deze watercrisis oplossen. Provincie en waterschap zitten nu aan tafel met boeren, bedrijven en natuurbeheerders om plannen te maken voor ons water en onze natuur. Plannen over hoe jouw provincie er de komende decennia uit gaat zien. Deze plannen moeten op 1 juli 2023 klaar zijn. Roep daarom jouw provincie en waterschap op om te zorgen voor schoon en voldoende water in Noord-Holland en teken de petitie!

Teken de petitie

Waterproblemen in Noord-Holland

Noord-Holland, daar is het water nooit ver weg. In Waterland, in de Zaanstreek, in de hoofdstad, in de Vechtstreek, in West-Friesland en in de duinen, overal is water. Toch heeft ook Noord-Holland grote problemen met wateropvang en de slechte kwaliteit van het water in de natuur.

Het water in de provincie is vervuild door bestrijdingsmiddelen en een overschot van meststoffen, afkomstig van de landbouw en riooloverstorten. En door klimaatverandering hebben we steeds vaker lange perioden van droogte. Zo kunnen in de Oostelijke Vechtplassen planten niet goed groeien en bloeien omdat schoon water vanaf de Utrechtse Heuvelrug de natuur niet meer bereikt. In het Wormer- en Jisperveld is het watersysteem niet goed op orde voor kwetsbare moerasnatuur. En de natuur rond de duinen heeft last van bestrijdingsmiddelen uit de reguliere bollenteelt.

Oostelijke Vechtplassen

In de Oostelijke Vechtplassen komt steeds minder grondwater uit de hoog gelegen Utrechtse Heuvelrug naar boven “kwellen”. Terwijl kwelwater juist schoon is en stoffen bevat waar veel waterplanten van afhankelijk zijn. Overal in het gebied wordt water aan- en afgevoerd; vanuit (voormalige) landbouwgebieden, steden en dorpen of de Vecht. Aanvoer bij droogte, afvoer bij regen. Dat water komt ook in de natuur terecht. Dit water is alleen erg voedselrijk. Teveel voedingsstoffen zorgen ervoor dat het water groen van de algen en troebel wordt. Door gebrek aan licht verdwijnen waterplanten. Exotische woekerplanten gedijen wel goed in het voedselrijke water en komen in de plaats van de oorspronkelijke vegetatie.

Wormer- en Jisperveld

Het Wormer- en Jisperveld, een eeuwenoud cultuurhistorisch landschap rijk aan weidevogels, moerasvogels en veenmosrietland. Honderden weilandjes omgeven met rietkragen en smalle slootjes. Het is het grootste aaneengesloten veenweidegebied van West-Europa. Er spelen hier meerdere problemen. Een daarvan is de lage grondwaterstand. In laagveengebieden zoals het Wormer- en Jisperveld daalt de bodem. Het veen gaat oxideren door contact met de lucht. Dat heeft nadelige effecten op de natuur, leidt tot problemen met de waterkwaliteit en zorgt voor meer uitstoot van CO2. Ook is de kwaliteit van het water is niet goed genoeg voor bijvoorbeeld het kwetsbare en zeldzame veenmos.

Bollenteelt

Voor de teelt van bloembollen in de kop van Noord-Holland worden veel bestrijdingsmiddelen gebruikt. Deze stoffen komen in het water rond de duinen terecht. En dat terwijl juist het water in de duinen van oorsprong heel schoon is en de duinen via kleine beekjes de duinen verlaat. Helaas raakt het schone water in hoog tempo vervuild. Het verontreinigde water heeft negatieve gevolgen op het waterleven in sloten, beekjes en plassen rond de duinen.

Wat gaat er goed?

Waalenburg Texel

In natuurgebied Waalenburg op Texel is het originele watersysteem weer hersteld. Het gebied kan water nu beter opslaan en omgaan met drogere perioden. Dit is gunstig voor de vele orchideeën en weidevogels die het natuurgebied rijk is. Sinds het begin van de 20e eeuw is door het dempen en de aanleg van watergangen het originele watersysteem verloren gegaan. Door de lage polderpeilen in de sloten werd het gebied droger. Het oorspronkelijke watersysteem van Waalenburg bleek het beste te werken voor de opslag en afvoer van water en is nu weer hersteld. Samen met de hogere grondwaterstanden is dit positief voor de natuur.

Wormer- en Jisperveld

Met subsidie van de provincie Noord-Holland investeert Natuurmonumenten in ‘weidemolens’ met een automatische waterinlaat. Bij droogte gaat het water naar percelen die te droog zijn. Zodra ze na een hoosbui te nat zijn, pompen de molens het overtollige water weg. Dit is één van de maatregelen waarbij Natuurmonumenten samen met vrijwilligers en lokale boeren ervoor dat natuurgebied Wormer- en Jisperveld ook in de toekomst een walhalla voor weidevogels blijft. Die juiste balans tussen nat en droog is belangrijk, want weidevogels zijn kritische beestjes. Is het grasland te droog, dan groeien er geen kruiden in het gras. Zonder kruiden zitten er te weinig insecten en is er geen eten voor de kuikens.

Naardermeer

Het Naardermeer bestaat uit grote en kleinere meren, verbonden door vaarten en smalle sloten. Het kent helder water, dicht moerasbos en drassige weilanden. In droge tijden wordt water uit de Vecht ingelaten. Dat water bevat alleen meer voedingsstoffen. Teveel voedingsstoffen zorgen ervoor dat het water groen van de algen en troebel wordt. Door gebrek aan licht verdwijnen bijzondere en kwetsbare waterplanten. De provincie Noord-Holland, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht en Natuurmonumenten hebben er daarom samen voor gezorgd dat er een nieuwe zogenaamde ‘defosfateringsinstallatie’ is gekomen. Deze zorgt ervoor dat minder voedselrijk water het Naardermeer in komt en schoon genoeg is zodat de natuur kan groeien en bloeien.

Oplossingen

We willen gezonder water. En water beter vasthouden voor droge perioden. Voor gezonde natuur in Noord-Holland. Dat kunnen we bereiken als de provincie en waterschappen ambitieuze plannen uitvoeren:

• Verminderen van meststoffen en pesticiden in het water
• Stoppen van schadelijke lozingen in het water
• Water opvangen en langer vasthouden in stedelijk en landelijk gebied
• Nieuwbouw combineren met wateropvang
• Grondwater beter beschermen en onttrekkingen beperken
• Kwelstromen beter benutten voor de natuur
• Vooruithelpen van natuurinclusieve boeren, bijvoorbeeld door meer grond beschikbaar te stellen voor extensieve veeteelt
• Stimuleren van biologische bollenteelt, van 40 naar minstens 400 hectare
• Meer recreatiegebieden bij grote steden om kwetsbare natuur te ontzien