Roggenplaat in Oosterschelde gered
Rijkswaterstaat en Natuurmonumenten hebben in het najaar van 2019 een grote reddingsoperatie op touw gezet. Een verse laag zand van 1,4 miljoen kuub moet ervoor zorgen dat de grootste en meest voedselrijke zandplaat van de Oosterschelde, de Roggenplaat, een rijk gedekte tafel blijft voor vogels en rustplek voor zeehonden.
Met het suppleren van 1,4 miljoen kubieke meter zand blijft de Roggenplaat voldoende robuust. De Oosterschelde behoudt hiermee de komende 20 tot 25 jaar zijn volledige functie als wegrestaurant voor trekvogels. Het ophogen van de zandplaat, uitgevoerd door Boskalis, nam in totaal drie maanden in beslag. Begin januari 2020 werden de werkzaamheden afgerond. In totaal zijn 7 verschillende plekken gesuppleerd.
Feestelijke afronding
Minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen heeft begin februari tijdens een werkbezoek aan de Roggenplaat de officiële afronding van de uitgevoerde zandsuppletie gemarkeerd. Zij deed dit door een plaquette te onthullen en te overhandigen aan onze directeur Marc van den Tweel. De plaquette is vanaf eind maart in de Plompe Toren te zien.
Minister van Nieuwenhuizen: "Met het ophogen van de Roggenplaat zorgen we niet alleen voor een voedselrijke zandplaat. We brengen hiermee verschillende belangen bij elkaar. We zorgen voor een slimme kustverdediging, bouwen aan een rijke en diverse natuur en creëren kansen voor economische ontwikkeling. Met dit mooie project hebben we hier in Zeeland weer veel nieuwe kennis opgedaan."
Building with nature
Het ophogen van de Roggenplaat is een oplossing die goed is voor zowel de natuur als de kustveiligheid. De totale kosten bedroegen 12,3 miljoen euro, inclusief de kosten voor langjarig onderzoek om de effecten te evalueren en de ontwikkeling van de zandhonger te volgen. Ter vergelijking: het onderhoud aan de stormvloedkering kost per jaar al bijna het dubbele. Dus met een fractie van de onderhoudskosten van de stormvloedkering kan er gebouwd worden mét de natuur waardoor toekomstig onderhoud aan de stormvloedkering uitgesteld kan worden.
Noodzakelijke pleisterplaats
Voor ruim honderdduizend kanoetstrandlopers, rosse grutto’s, zilverplevieren en wulpen zijn de zandplaten in Nationaal Park Oosterschelde een noodzakelijke pleisterplaats tijdens de vogeltrek. Uitgeput komen ze aan, uitwijkmogelijkheden zijn er niet. Net zo min als voor onze eigen scholeksters. Vooral in de winter trekken die massaal naar deze zeearm. Hun tienduizenden trippelende pootjes, hun melancholieke kreetjes, die willen we niet missen.
Rijk gedekte tafel
De aantallen vogels in de Oosterschelde zijn indrukwekkend. Vier seizoenen is er vogeltrek te zien boven de Oosterschelde. Maar de meest indrukwekkende aantallen zijn toch wel te zien tijdens het vroege voorjaar en aan het einde van de zomer als grote groepen kustvogels pendelen tussen hun broedgebieden in het hoge noorden en hun overwinteringsgebieden in West-Afrika. Halverwege ligt een prachtig wegrestaurant waar ze even kunnen bijtanken op hun lange reis: de Oosterschelde. De voedselrijke zandplaten vormen een rijk gedekte tafel.
Met een zandhopper en buizen werd zand richting de Roggenplaat getransporteerd.
Natuur staat op het spel
Daarom moest de Oosterschelde opnieuw worden gered, net als in de jaren zeventig. Toen waren er plannen om dit natuurgebied af te dammen. Die bedreiging is afgewend - er kwam een stormvloedkering - maar ook nu weer staat de natuur op het spel: de Oosterschelde verandert langzaam in een badkuip. Door de aanleg van de stormvloedkering eind jaren tachtig is de dynamiek in de Oosterschelde flink minder geworden. Ook de snelheid waarmee het water in en uit de Oosterschelde stroomt is sterk afgenomen. Met name tijdens stormen wordt zand van de zandplaten afgeslagen, maar door de geringe dynamiek is het getij niet meer in staat om het zand terug op de platen te brengen. Beetje bij beetje kalven de zandplaten af. Dat noemen we 'zandhonger'.
Dat wil Natuurmonumenten niet laten gebeuren. Alles wat er nodig is, is af en toe een fikse berg zand. De natuur doet de rest. Anders wordt het veel te stil op het Zeeuwse wad.
Wil je op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen en nieuwtjes van de Oosterschelde, kijk dan regelmatig hier
Luchtfoto van de Roggenplaat met op de achtergrond de stormvloedkering.
Slim werken met zand
Delta’s zijn een van de meest rijke ecosystemen ter wereld. Zo ook de Scheldedelta met de Oosterschelde als een uniek beschermd Natura 2000-gebied. Natuur en landschap staan de laatste jaren helaas sterk onder druk. Het verdwijnen van zandplaten bedreigt vogels en zeehonden. Met de Interreg-subsidie Smartsediment hebben we afgelopen jaren gewerkt aan het in evenwicht brengen van biodiversiteit, bodem en andere functies. Door kennisdeling, monitoring en analyse werkten we tevens aan oplossingen voor de toekomst. Het project zandsuppletie Roggenplaat was een groot uitvoeringsproject daarin. We sluiten de subsidie eind dit jaar (2020) af en hebben in het kader daarvan een aantal eindvideo’s gemaakt, onder andere over wat we geleerd hebben van het project op de Roggenplaat. Die kennis en ervaring gebruiken Rijkswaterstaat en wij alweer in een volgend project bij het Verdronken Land van Zuid-Beveland.
