Zomerklus: maaien en hooien

Ruim eenderde van onze gronden in Kempen~Broek bestaat uit natuurgraslanden. Een deel daarvan wordt begraasd door grote grazers. Een ander deel maaien we één of twee, soms drie keer per jaar.

Maaien voor biodiversiteit

Zouden we niet maaien of begrazen, dan groeit alles uiteindelijk dicht tot bos. Daarom maaien we op sommige plekken om waardevolle graslanden met karakteristieke soorten te behouden en de biodiversiteit te versterken. Veel grassen, kruiden en bloemen die van oudsher thuishoren in het gebied, hebben behoefte aan voedselarme, schrale grond. Door te maaien en het maaisel af te voeren, nemen we voedingsstoffen weg en verschralen we de bodem.

Ontwikkelingsfase

Wanneer we maaien, hangt af van het stadium waarin het grasland zich bevindt. “De kwaliteit van onze graslandjes verschilt nogal”, vertelt boswachter Ward Walraven. “Sommige zijn al goed ontwikkelt met allerlei bloemen en kruiden, andere worden gedomineerd door snelgroeiend gras. Verschillende van onze graslandjes in Kempen~Broek zijn nog erg voedselrijk – deels als gevolg van voormalig agrarisch gebruik – en daardoor soortenarm.

Vroeg maaien

“Juist die percelen hebben baat bij vroeger maaien”, gaat hij verder. “Door dit meerdere jaren achter elkaar te doen, neemt de beschikbaarheid van voedingsstoffen zoals stikstof en fosfaat af. Zo worden dominante soorten minder productief en krijgen bloemrijke kruiden meer ruimte om zich te vestigen en uit te breiden. Dat is precies wat nodig is om de biodiversiteit weer terug te brengen.”

Maatwerk

In de zomer en nazomer zijn de percelen aan de beurt die doorgaans al wat meer ontwikkeld zijn met soorten als moeraskartelblad, ratelaar, brede orchis en rietorchis. "We maaien hier veelal na half juli, zodat alle kruiden voluit kunnen bloeien en zaaien en vlinders, bijen en andere insecten optimaal kunnen profiteren. De timing is steeds maatwerk. Een soort als ratelaar kan zelfs helemaal verdwijnen als er te vroeg wordt gemaaid en hij zich niet heeft kunnen voortplanten."

Machines

Het maaien gebeurt met verschillende soorten machines. Van flinke joekels zoals een wetlandtrack – een moerasmaaier op rupsbanden voor natte terreinen – tot lichte, kleine trekkertjes. Voor elk type grasland zetten we geschikt materieel in om de klus te klaren. Overigens maaien we niet alleen in terreinen, maar ook langs paden en bij klaphekjes, zodat deze weer goed toegankelijk zijn voor wandelaars.

Hergebruik

Het maaisel wordt zoveel mogelijk hergebruikt als bodemverbeteraar voor andere percelen of om bijzondere soorten verder te verspreiden. Zo rijden we bijvoorbeeld maaisel uit op het onlangs afgeplagde perceel aan de Vetpeelweg naast het voormalige ‘Hertenkamp’. Op die manier hopen we het bodemleven te stimuleren, komt er sneller begroeiing van de grond en is de kans kleiner dat invasieve exoten zich hier vestigen.

Hooi voor grazers

Verder wordt het maaisel gebruikt als veevoer. Een deel gaat in opslag voor onze eigen grote grazers in Kempen~Broek en de Maasvallei. De dieren zijn goed aangepast op de winter en worden in principe niet bijgevoerd. Alleen als ze te weinig eten kunnen vinden – bijvoorbeeld bij strenge vorst of hoogwater – krijgen ze extra hooi afkomstig uit onze eigen terreinen. Zo is de kringloop weer rond.