Natuurherstel in Natura 2000-gebied het Geuldal

Een gezond systeem

De werkzaamheden in het Geuldal maken deel uit van het Programma Natuur en de subsidieregeling Natura 2000-gebieden. Daarmee willen provincie en Rijk kwetsbare natuurgebieden herstellen en versterken, samen met natuurorganisaties zoals Natuurmonumenten. Dat is nodig, want steeds meer soorten planten en dieren verdwijnen.

Dat komt onder meer doordat er te veel stikstof in de bodem zit. De bodem is daardoor extra verrijkt met voedingsstoffen. Dat klinkt positief, maar is het niet. Want veel planten die hier van oudsher voorkomen, houden juist van een voedselarme bodem. Zij verdwijnen als er te veel voedingsstoffen zijn, waardoor de variatie in planten en dieren kleiner wordt. 

Een verdwenen soort is vaak een teken dat er iets helemaal mis is. In de natuur hangt alles met elkaar samen. Planten, dieren én mensen zijn onderdeel van hetzelfde ecosysteem. Gaat het slecht met de natuur, dan staat onze eigen leefomgeving onder druk: schone lucht, schoon water, een gezonde vruchtbare bodem en een mooi landschap.

Daarom werken we de komende tijd aan:

• Hakhoutbeheer
• Open bosranden
• Meer plek voor het vliegend hert
• Verwijderen van exoten

Hakhoutbeheer

In het Oombos bij Valkenburg aan de Geul vindt al tientallen jaren periodiek en perceelsgewijs hakhoutbeheer plaats. Iedere 6 tot 8 jaar worden bomen en struiken afgezaagd, zodat er meer licht op de bodem valt. In combinatie met de kalkhoudende bodem groeien er veel verschillende plantensoorten. Insecten gebruiken het dode hout dat achterblijft om in te schuilen of leggen er hun eitjes in. Zo zorgt het hakhoutbeheer voor het behoud van soorten die traditioneel in dit bos voorkomen. 

Aan de zuidkant van het Oombos is tot nu toe nog niet veel aan hakhoutbeheer gedaan. Natuurmonumenten wil ook hier bijzondere planten meer kans geven. Dat doen we door meer licht op de bodem te creëren. We beginnen met het afzetten van struiken en het kappen van kleinere bomen. Enkele mooie, oude bomen en bijzondere struiken blijven staan. Daarna gaan we ook hier periodiek hakhoutbeheer inzetten voor meer biodiversiteit. 

Tijdens de werkzaamheden worden ook bomen teruggeplant. In het Oombos planten we bijvoorbeeld iepen, lindes en haagbeuken. Dat zijn andere soorten dan de bomen die er nu al staan. Het bos wordt daardoor beter bestand tegen stormen en ziektes. Niet alle boomsoorten zijn namelijk voor dezelfde ziektes vatbaar. Met veel verschillende soorten spreiden we het risico. Het bos als geheel wordt daardoor robuuster. 

Lees meer over bosbeheer

Waar?

Oombos

Open bosranden

Het Biebos, ook bij Valkenburg aan de Geul heeft nu nog een harde overgang tussen bos en velden. De hoge begroeiing in het bos gaat direct over in de lage begroeiing van de open velden daarnaast. Daardoor is er minder diversiteit aan planten en dieren. Door de bosrand terug te zetten, maken we de komende tijd open gedeeltes in de bosrand van het Biebos. 

Daardoor ontstaat een onregelmatige bosrand. Op termijn groeien er struiken en bomen van allerlei soorten en leeftijden. Tal van planten en dieren vinden hier een geschikte leefomgeving. Zoals de purperorchis, het ruig hertshooi, het donkersporig bosviooltje en het peperboompje. Ook allerlei insecten, slakken en paddenstoelen profiteren van dit beheer.

Waar?

Biebos

Meer plek voor het vliegend hert

Het vliegend hert is de grootste kever van Nederland én een bedreigde diersoort. Gelukkig komt hij in het Noordal nog voor, vooral in de bosranden van het Hoogbos, Bergenhuizen en de Horstergrub. Om hem te helpen, dunnen we op de Kriekelberg, de Schilberg en de Wolfsberg gedeeltes met jonge bomen uit. Andere bomen krijgen zo meer ruimte om te groeien, waardoor er op den duur meer dikke bomen staan. En juist die zijn interessant voor het vliegend hert.

Daarnaast maken we op een aantal plekken inhammen in de bosrand. Hier plaatsen we broedstoven: stapeltjes eikenstammen met houtsnippers. Als de stammetjes gaan rotten, kunnen de larven van het vliegend hert in het hout uitgroeien tot volwassen kever. Zo breiden we het leefgebied van het vliegend hert uit. 

Waar?

Noordal

Verwijderen van exoten

Sommige delen van het Noordal, langs de rivier de Noor, bestaan uit broekbos (moerasbos). Hier is de ondergrond altijd nat. Maar op een aantal plekken staan grote populieren. De bomen komen van nature niet in dit gebied voor. Ze zorgen voor verrijking van de bodem, wat ten koste gaat van het broekbos. Door de populieren te kappen en het hout af te voeren, wordt het broekbos kwalitatief beter en groter. 

In de Horstergrub halen we bovendien acacia weg. Ook dit is een soort die van nature niet hier voorkomt. Acacia is zo sterk en dominant, dat de plant inheemse soorten in het eiken-haagbeukenbos verdringt. Door de acacia weg te halen, krijgen inheemse planten en dieren meer kansen.

Waar?

Noordal

Klaar voor de toekomst

De werkzaamheden in het Geuldal vinden plaats in het kader van de Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn). In deze wet is vastgelegd dat we de natuur verbeteren en de stikstofneerslag omlaag brengen. Met de werkzaamheden verarmen we de grond en herstellen we verbindingen tussen verschillende gebieden. Hierdoor keren soorten terug en wordt de natuur weerbaarder en robuuster. Zo spelen we ook in op de extremen die het gevolg zijn van klimaatverandering.

Alle werkzaamheden zijn op basis van vooronderzoek en in overleg met experts bepaald. We grijpen dus heel gericht in om het Geuldal toekomstbestendiger te maken.

Lees meer over stikstof en natuur

Contact

Wil je meer weten over het Geuldal?
Bezoek dan onze gebiedspagina met o.a. nieuwsberichten en activiteitenagenda. Of meld je aan voor de digitale nieuwsbrief.

Heb je nog vragen?
Neem dan contact op met de Beheereenheid Zuid-Limburg via [email protected].