Natuurherstel Empese en Tondense Heide vanuit de lucht

De natuurherstelmaatregelen zijn vastgelegd in het beheerplan landgoederen Brummen. De eerste maatregelen zijn tussen 2012 en 2014 uitgevoerd; de 1e fase. In 2022 zijn we in een ander deel van de Empese en Tondense Heide gestart met de 2e fase van het natuurherstel. De maatregelen van deze fase zijn gericht op het langer vasthouden van gebiedseigen water, het ondieper maken of dempen van beken en sloten en het afgraven van de bovenste grondlaag met decennialange bemesting.

Met het tegengaan van het dichtgroeien van het open gebied, het herstellen van het hydrologische systeem op basis van oude landschapsvormen en het daarmee verbeteren van het leefgebied van planten- en diersoorten zal de Empese en Tondense Heide zich verder kunnen ontwikkelen tot een prachtig natuurgebied. Bekijk de dronebeelden voor een impressie van de verrichte werkzaamheden.

Welke werkzaamheden zijn sinds oktober 2022 verricht?

• Afgraven voormalige agrarische percelen
  Van de voormalige agrarische percelen tussen het Van Hasseltpaadje en de Lage Steenweg is de voedselrijke toplaag met decennialange bemesting afgegraven. Bij het afgraven is het oorspronkelijke reliëf gevolgd. Door de schrale grond die ontstaat en doordat het grondwater weer tot in de wortelzone van de planten kan komen, is het mogelijk dat de natuurlijke en afwisselende plantensoorten van de Empese en Tondense Heide weer terugkeren.

• Graven flauwe taluds bij hoogteverschillen
  Om hoogteverschillen in het terrein te overbruggen, zijn er flauwe taluds gegraven. Dit vergemakkelijkt het maaien. Het is een belangrijk uitgangspunt dat de percelen in principe machinaal onderhoudbaar moeten zijn.

• Herstel vennen
  De met folie en grond afgedekte vennen aan weerszijden van de Lage Steenweg zijn uitgegraven en op diverse plekken zijn bomen en struiken verwijderd. Grond- en regenwater hebben de vennen inmiddels weer gevuld.

• Voorbereiden aanleg voorde (doorwaadplaats)
  Bij de Lage Steenweg komt na de zomer een voorde (doorwaadplaats). Het water kan hier van hoger gelegen gebied naar lager gelegen gebied stromen. Later in het project worden de verschillende laagtes in het gebied met elkaar verbonden. 
• Opschonen greppels
  De te dempen greppels zijn opgeschoond om ervoor te zorgen dat er geen voedselrijke lagen achterblijven in het terrein.
• Graven randsloot
  Om overtollig (grond)water van de percelen en particuliere gronden tussen de Hallsedijk en de Veldbeek Noord af te kunnen voeren, is een vervangende watergang gegraven aan de buitengrens van het natuurgebied.

Broedseizoen betekent rustpauze voor werkzaamheden

Veel vogelsoorten broeden ongeveer tussen 15 maart en 15 juli. Tijdens het broedseizoen laten we de natuur zoveel mogelijk met rust. 

Herstelwerkzaamheden na het broedseizoen

Na het broedseizoen zullen de natuurherstelwerkzaamheden weer verder gaan bij de Veldbeek en de Blaarsloot:

• De Veldbeek Noord wordt gedempt, zodat in het gebied zelf meer water vastgehouden kan worden en er minder verdroging plaatsvindt.
• Het zuidelijke deel van de Veldbeek wordt ingericht voor retentie om water bij veel regen tijdelijk te kunnen bergen.
• De Blaarsloot wordt in zuidelijke richting verplaatst, zodat er minder verdroging van de Eerbeekse Hooilanden plaatsvindt.

Empese en Tondense Heide als natuurlijke spons

Robuuste, aaneengesloten natuurgebieden met een gezonde waterhuishouding zijn beter bestand tegen weersextremen als gevolg van klimaatverandering. Het creëren van natuurlijke klimaatbuffers biedt kansen om water in tijden van overlast te bergen en in tijden van droogte vertraagd af te voeren en zo dus te laten werken als natuurlijke sponzen.

Klimaatbuffers alleen zijn echter niet genoeg. Uit veel natuurgebieden lekt oppervlakte- en grondwater weg omdat omliggende gronden droog gehouden worden met greppels, drainagebuizen en sloten. Door buffer- of overgangszones rond natuurgebied Empese en Tondense Heide in te richten, kan het gebied veel meer water vasthouden en kunnen grondwaterreserves worden opgebouwd om droge tijden te doorstaan en de natuurkernen te beschermen. 

Winst voor de natuur

De gezonde waterhuishouding van de Empese en Tondense Heide levert straks nieuwe begroeiing op zoals natte heide, nat heischraal grasland en blauwgrasland. Na het hydrologisch herstel verwachten we dat het grondwater weer tot in de wortelzone van de planten kan komen, omdat het niet langer door sloten wordt afgevoerd. Nieuwe planten zorgen ook weer voor nieuwe insecten en andere bewoners, oftewel een toename van biodiversiteit. Dat is goed nieuws want als de biodiversiteit hoger is, is het ecosysteem robuuster en kunnen planten en dieren er gemakkelijker overleven.

Volg de laatste ontwikkelingen

Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Houd de projectpagina in de gaten of meld je hier aan voor de digitale nieuwsbrief.