Care-Peat project in De Wieden

De biodiversiteit (soortenrijkdom) in Europa gaat al jaren achteruit. Duurzame bescherming van flora en fauna is hard nodig. Daarom zijn op Europees niveau de Vogel- en Habitatrichtlijnen vastgesteld en wordt door de lidstaten gewerkt aan Natura 2000: het Europees netwerk van natuurgebieden waarin te beschermen flora en fauna voorkomen. In de beheerplannen van Natura 2000-gebieden staan doelsoorten aangeduid en welke maatregelen minimaal noodzakelijk zijn voor het zekerstellen van de Natura 2000-doelen.

In het Natura 2000-beheerplan De Wieden zijn de knelpunten voor het behalen van de Natura 2000-doelen beschreven. Voor de aanpak van knelpunten zijn natuurherstelmaatregelen beschreven. Een groot deel van Natura 2000-gebied De Wieden bestaat uit uitgeveende petgaten. Bijna alle successiestadia van open water tot en met moerasheide en veenbos zijn aanwezig in De Wieden, maar één van de belangrijke knelpunten voor het behalen van de doelen voor het Natura 2000-gebied is het ontbreken van jonge successiestadia. Dit knelpunt is op korte en (middel)lange termijn vooral nadelig voor verlandingsvegetaties met galigaan en overgangs- en trilveen. Een natuurherstelmaatregel om een jonge successiestadia te bereiken is het opnieuw op gang brengen van de verlanding door nieuwe petgaten te graven.

De provincie heeft - in overleg met Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer - een innovatietraject petgaten Weerribben-Wieden laten uitvoeren. In dit traject zijn (innovatieve) haalbare, betaalbare en technisch uitvoerbare nieuwe werkmethodes en afzetmogelijkheden voor het vrijkomende materiaal onderzocht en uitgewerkt. Gebaseerd op de uitkomsten van het innovatierapport zijn Provincie Overijssel en Natuurmonumenten overeengekomen om te komen tot een pilot. De provincie stelde een budget beschikbaar voor de pilot. Hier ging Natuurmonumenten mee in de behoefte van de provincie om meer ervaring op te doen en kennis te vergaren over de uitvoeringsmethode, de kosten, de positieve en negatieve neveneffecten, de planning en de afzet van het vrijkomende materiaal.

Eén van de belangrijke knelpunten voor het behalen van de doelen voor het Natura 2000-gebied is het ontbreken van jonge successiestadia.

Natuurmonumenten heeft tevens subsidie aangevraagd bij Interreg. In Care-Peat werken natuurorganisaties samen met grondeigenaren om het potentieel van koolstof opslag aan te tonen middels het uitvoeren van pilots. Vijf kennisinstellingen uit drie landen werkten samen om binnen dit project nieuwe meetmethoden te ontwikkelen en te testen. De subsidie van Interreg is onder voorwaarden toegekend. Van het totaal verleende subsidiebedrag was een deel beschikbaar voor de uitvoering van maatregelen. Het andere deel is gereserveerd voor onderzoek naar klimaatvraagstukken. Voor de uitvoering betekende dit dat 40% gefinancierd wordt door de Provincie en 60% vanuit Interreg. Dit bood een kans om een begin te maken met de natuurherstelmaatregelen voor het graven van nieuwe petgaten in De Wieden.

De pilot omvatte het graven van ca. 8 tot 10 hectare aan nieuwe petgaten in De Wieden, met de (onderwater)toepassing van het vrijkomend materiaal in de Beulakerwijde. Met de onderwatertoepassing voorkomt Natuurmonumenten de afbraak van vrijkomend materiaal waarbij CO2 vrijkomt. Bovendien wordt met het graven van nieuwe petgaten beoogd de verlanding op gang te brengen waarbij CO2 uit de atmosfeer voor lange tijd wordt vastgelegd en dus de koolstofopslag wordt vergroot. In het najaar van 2019 is gestart met de pilot. In het voorjaar van 2021 is de pilot voor wat betreft het graven van de petgaten en de aanleg van de vooroever afgerond.

Lees hier meer over het totale Care-Peat project van Interreg.