Impact: Landbouwtransitie
In 2022 is door het kabinet de transitie van de landbouw ingezet met als doel de natuur te herstellen. In het coalitieakkoord wordt daarvoor een reductie van 50 procent stikstof in N2000-gebieden in 2030 voorgesteld, maar er wordt ook gewerkt aan het verbeteren van de waterkwaliteit, de aanpak van verdroging en het tegengaan van klimaatverandering.
Het plan van de ministers is om hiertoe boeren te stimuleren om natuurvriendelijker te werken, hun bedrijf te verplaatsen of te beëindigen. Vooral rondom de Natura 2000-gebieden moet de uitstoot drastisch naar beneden. Deze maatregelen geven kans voor natuurherstel op korte termijn.
Samen met andere natuurorganisaties schoof Natuurmonumenten aan bij gespreksleider Johan Remkes om te spreken over de stikstofcrisis. Natuurmonumenten heeft drie basisprincipes gedeeld in dit gesprek: versnelling, integraliteit en perspectief. De natuur kan niet langer wachten op herstel en daarom wil Natuurmonumenten zo snel mogelijk uitvoering van de plannen. Deze plannen moeten integraal zijn, omdat we naast een stikstofcrisis, ook een klimaat- en watercrisis op te lossen hebben. Dit kan alleen als boeren perspectief krijgen op een goed verdienmodel voor hun natuurinclusieve bedrijfsvoering. Met ‘Rotterdam de boer op!’ laat initiatiefnemer Natuurmonumenten zien hoe ketenpartijen, boeren en consumenten hun rol kunnen nemen in de beoogde landbouwtransitie met respect voor biodiversiteit.
Boswachters vertelden in landelijke en regionale kranten over de schade die stikstof veroorzaakt. Ze maakten duidelijk dat stikstof een serieuze bedreiging voor de biodiversiteit is en dus voor onze leefomgeving. Directeur Natuurbeheer Teo Wams lichtte zijn gesprek met Remkes toe bij Op1, Radio 1 en in het Financieel Dagblad en Trouw.
In onze eigen natuurgebieden en ook daarbuiten laten boeren al zien dat het goed mogelijk is om in hun bedrijfsvoering meer rekening te houden met natuur en landschap. Van de 19.379 hectare grond die Natuurmonumenten in 2022 verpacht, werd 66 procent verpacht aan vakbekwame pachters die een opleiding natuurbeheer hebben gehad. Een bijzonder voorbeeld is melkveehouder John Arink, die al dertig jaar zo werkt dat hij vrijwel geen stikstof uitstoot. En ook pachters Arie van den Berg en zoon Bas uit Midden-Delfland laten zien dat het kan, zij hebben al 25 jaar een biologische bedrijf. Oók zij vragen om een duidelijk perspectief van de overheid.
In 2022 ging Natuurmonumenten een lange termijn pachtafspraak aan met Arjen van Buuren en zijn vrouw Winny op landgoed Velhorst in Lochem. Sinds 2018 vormen zij het regulier agrarisch bedrijf om tot een biologisch kringlooplandbouwbedrijf. Na vier jaar zijn er mooie resultaten geboekt: gezond voedsel, een gezondere bodem en aantoonbaar meer biodiversiteit op het landgoed. Zij vormen een voorbeeld voor velen. De ondertekening van het pachtcontract betekent dat Arjen tot zijn pensioen – desnoods tot zijn tachtigste – op Velhorst boer kan blijven: een unieke afspraak tussen een terreinbeheerder en een boer.
