Jaarverslag 2020: Levend landgoed en militair erfgoed

Het kasteel en parkbos stammen uit de 18e eeuw. Het is uniek in Nederland dat nog zoveel van het oorspronkelijke ontwerp uit de Frans-Classicistische stijl met de strakke symmetrie en lange zichtassen bewaard bleef. De afgelopen tien jaar kregen bijzondere elementen in de tuin en het parkbos een ingrijpende opknapbeurt, zoals het bloemmozaïek op het kasteelplein en het quinconcevak naast de toegangslaan. Dit bosvak is opnieuw aangeplant met 500 eiken in quinconceverband, volgens het patroon van de vijf op een dobbelsteen. Tot slot is de historische zichtas vanaf het kasteel richting boswachterij Ommen hersteld met inplant van een eikenlaan. Ook het historische landschap van Eerde kreeg een kwaliteitsimpuls. We hebben veel landschapselementen, zoals oude zandwegen, hersteld en heideveldjes opgeknapt en weer met elkaar verbonden. Daarnaast hebben we het leefgebied van bedreigde dieren en planten verbeterd, bijvoorbeeld door het aanleggen van poelen voor de kamsalamander. Met het waterschap pakten we de verdroging op het landgoed aan, door onder andere de rivier de Regge haar natuurlijke loop terug te geven. Al met al bestond het herstelplan uit 50 deelprojecten. Voor de uitvoering leverden de provincie Overijssel, de gemeente Ommen en de Nationale Postcode Loterij grote financiële bijdragen. Ook het Prins Bernhard Cultuurfonds en vele anderen steunden het herstel van Landgoed Eerde.

In 2020 is het herstelplan voor onze drie landgoederen (De Braak, Vennebroek en De Duinen) in Eelde-Paterswolde afgerond. Zichtlijnen zijn versterkt, vijvers opgeschoond, bruggen, doolhof en berceau hersteld en zitbanken geplaatst. De landgoederen ogen als vanouds. De grandeur van weleer is weer aanwezig. Het was in 2020 honderd jaar geleden dat Natuurmonumenten landgoed De Braak, als eerste landgoed van de vereniging, kocht van de Groningse familie Scholten. Ter gelegenheid van dit eeuwmoment verscheen het boek ‘Landgoed De Braak, Twee eeuwen cultuur- en natuurbeleving’.

Militair erfgoed

75 jaar geleden werd ons land na een bezetting van vijf jaar bevrijd. In veel van onze gebieden zijn nog sporen van de Tweede Wereldoorlog aanwezig. De viering van 75 jaar vrijheid was aanleiding om dit erfgoed onder de aandacht te brengen. Vanwege de beperkingen door de coronacrisis konden maar weinig excursies doorgaan. Met vijf afleveringen die zijn gemaakt voor onze podcast Puur Natuur konden we toch veel van de bijzondere verhalen delen. De afleveringen – opgenomen in de Zeepeduinen (Walvisbunker), het Holtingerveld en de Nationale Parken Zuid-Kennemerland, Veluwezoom en Schiermonnikoog werden in totaal 14.296 keer beluisterd.

Een deel van onze na-oorlogse geschiedenis hebben we tot leven gebracht in Fort Nieuwersluis. Een commandopost van de Bescherming Bevolking, die tussen 1965 en 1986 in het fort was gevestigd, is opgeknapt en opnieuw ingericht. Dankzij het visuele hoorspel ‘Beleef de BB’ kan de bezoeker ervaren hoe vrijwilligers in de jaren van de Koude Oorlog oefenden om snel en effectief te handelen bij een aanval.