Zeearend

Hoe herken je een zeearend?

De zeearend verwar je niet gauw met een andere soort, het formaat zegt vaak al genoeg. Toch kan het in de verte even voor twijfel zorgen. Zo zijn vrouwen groter dan mannen en het verenkleed varieert. De belangrijkste kenmerken zijn:

• Jonge vogels zijn bruin met een wat wittige staart, maar lang niet zo wit als bij een volwassen vogel.
• Naarmate een zeearend ouder wordt, zijn de veren steeds lichter van kleur en is de staartband steeds witter.
• De snavel van een volwassen zeearend is geel.
• Vleugelwijdte 2.00 – 2.50 meter.

Waar komt de zeearend voor?

De zeearend broedt nog niet zo lang in ons land. Het eerste nest was in 2006 in de Oostvaardersplassen. Sindsdien gaat het uitstekend met deze grote roofvogel in ons land. In 2022 broedden er 30 paartjes, waarvan bij Natuurmonumenten in het Voorsterbos, Zwarte Meer, Vogeleiland en Korendijkse Slikken. Ook elders in Europa gaat het hem voor de wind.

Naast de broedvogels heb je de zwervende niet-broedende vogels. Die zijn bijvoorbeeld nog te jong om zelf een nest te hebben. Deze niet-broedende vogels vind je tegenwoordig in alle waterrijke gebieden in Nederland. Denk aan Marker Wadden, Naardermeer, Tiengemeten, Vreugderijkerwaard en Veluwemeerkust.

Uit onderzoek met kleurringen blijkt dat de uitwisseling tussen deze gebieden groot is, ofwel: de zeearenden gaan wel bij elkaar buurten. De Oostvaardersplassen is het centrum van de sociale contacten.

Kijktip van Ronald Messemaker, boswachter in De Wieden: "Beste plekken om zeearenden in De Wieden te zien is bij vorst op de Oostelijke Belterwijde, het Vollenhovemeer (eiland) en in De Weerribben in Wetering Oost."

Hoe leeft een zeearend?

Wie zeearenden bestudeert moet veel geduld hebben. Een groot deel van de dag zitten ze stil op een uitkijkplek, vaak in een dode boom.

Al in de wintermaanden gaat de zeearend op zoek naar een partner. Op grote afstanden hoor je ze roepen. In februari-maart leggen de vrouwtjes twee eieren. Na 70-90 dagen vliegen de jongen uit, maar ze blijven vaak nog maanden in de buurt van de ouders.

Voedsel

Wat staat er op het menu? Het zal je niet verbazen dat zo’n grote roofvogel grote prooien vangt. Vooral vogels van allerlei pluimage staan bovenaan de lijst. In de Zuidwestelijke Delta zijn meerkoeten en jonge brandganzen geliefde prooien, in het Lauwersmeergebied vooral veel witvis. En wie denkt dat zeearenden niet in staat zijn succesvol op bijvoorbeeld hazen te jagen zal verrast zijn. Let maar eens op in het veld!

Gevaren

Het gaat goed met de zeearend in ons land. Toch zijn er ook voor deze roofvogel bedreigingen, zoals verstoring van de rust, aanvaringen met windturbines en ruzie met soortgenoten. Deze onderlinge ruzies zijn zelfs de belangrijkste doodsoorzaak. Vaak gaat het om partnerwisselingen die niet geheel soepel verlopen…

En dan is daar de vogelgriep nog bijgekomen, in 2021 en 2022 zijn diverse jonge zeearenden op het nest gestorven. Vogelgriep lijkt de oudervogels niet te raken, maar de jongen zijn een stuk kwetsbaarder.

Bescherming

Boswachter Ronald Messemaker is niet alleen boswachter in De Wieden, hij is ook gek van vogels. En de reusachtige zeearend is een van zijn favorieten.

"Wat een geluk, ook in De Wieden zien we steeds vaker zeearenden! In de winter zijn ze vaak te vinden bij wakken in het ijs. Deze worden opengehouden door meerkoeten, ganzen en zwanen. Soms zitten er wel drie zeearenden bij elkaar. Ook de aalscholverkolonie is een gewilde jachtplek voor de zeearend. Een soort van supermarkt voor ze. Aalscholverkuikens, volwassen aalscholvers en zelfs eieren staan op het menu."

Nieuws over de zeearend