Jaarverslag 2019: Natuursuccessen

Al heel snel gingen dieren door de passages, zo bleek uit opnames van cameravallen. Er waren ringslangen, boommarters en wezels te zien. Ook voor otters zijn de aanleg van de passages goed nieuws. Ze kunnen zich nu veilig verplaatsten door dit deel van de Natte As, een ketting van waterrijke natuurgebieden van het Lauwersmeer tot aan de Biesbosch.

Nadat in 2018 op de oostoever van de IJssel de herinrichting van de Koppenwaard was afgerond, was dit jaar de Velperwaarden klaar. Delen van het gebied zijn afgeplagd, we hebben hagen en bomen aangeplant en de waterhuishouding verbeterd. Het zijn belangrijke projecten die leiden tot de realisatie van Rivierklimaatpark IJsselpoort, een zogeheten klimaatbuffer net ten noorden van Arnhem. Het gebied kan fungeren als waterberging bij hoge afvoeren en biedt planten en dieren te mogelijkheid om zich met de klimaatzones naar het noorden te verplaatsen. We konden de natuur in de Koppenwaard en Velperwaarden de ruimte geven door financiële bijdragen van de Europese Unie (LIFE+) en de Nationale Postcode Loterij.

Dat jarenlang consequent en gericht akkers beheren loont, konden we zien op landgoed Haarzuilens (Ut.). Op de kleine akkers komen nu dertig kenmerkende akkerplanten voor. Niet alleen klaproos, korenbloem en kamille, maar ook kleine wolfsmelk, naaldenkervel en akkerboterbloem. Zo’n soortenrijkdom is voor Nederlandse begrippen bijzonder.

Veel aandacht kregen de eerste wolven die zich weer in ons land hebben gevestigd, en wel op de Veluwe. En dat niet alleen, in het voorjaar zijn drie wolvenwelpen in Nederland geboren. Daarmee is de wolf definitief terug. We hebben de komst van wolven toegejuicht, omdat deze roofdieren de natuur compleet maken. Hun aanwezigheid heeft ook al invloed op de andere wilde dieren. Herten zijn alerter en verplaatsen zich sneller. Dat verandert hun graasgedrag, waardoor de groeikansen van jonge bomen toenemen. Het bos gaat er anders uitzien.

De eilanden van Marker Wadden zijn nu al een duidelijke impuls voor de voedselketen van het Markermeer. Onderzoekers hebben vastgesteld dat enorme hoeveelheden insecten en ander klein leven zoals algen, watervlooien en vislarven een belangrijke nieuwe voedselbron zijn voor de vissen en de vogels. Veel bedreigde pionierssoorten hebben de eilanden ontdekt als broed-, rust- en foerageerplek. Voor visdieven en kluten herbergt het gebied nu een bronpopulatie van internationale allure. Vele vissen hebben Marker Wadden ontdekt als goede paaiplaats.

In het stroomgebied van de Turfvaart en de Bijloop in het zuidwesten van Brabant heeft de natuur meer ruimte gekregen: 22 hectare. Daarnaast is de waterhuishouding verbeterd. Er zijn stuwen geplaatst, een aantal watergangen zijn ondieper gemaakt en kades zijn verlegd en hersteld. Het kwalitatief goede (grond)water wordt nu langer vastgehouden. Dit is gunstig voor kwetsbare planten en dieren. Ook de natuur in onze aangrenzende gebieden – Oude Buisse Heide, Wallesteijn en De Moeren – is door dit project, dat we met Waterschap Brabantse Delta uitvoerden, versterkt.

Aan het einde van het jaar konden we in Limburg een overeenkomst sluiten over grote ruiling van natuurgronden. 356 hectare is door Staatsbosbeheer, Limburgs Landschap en Natuurmonumenten geruild, waardoor natuurgebieden robuuster worden en effectiever zijn te beheren. Een jaar eerder ruilden de natuurbeheerorganisaties al 564 hectare. In de ruilingen is bestaande natuur van eigenaar gewisseld, evenals nieuwe natuur die door ARK Natuurontwikkeling is gerealiseerd. Ook het Elisabeth Strouven Fonds werkte aan de ruilingen mee.